|
Fiets
alarm |
|
|
|
|
Het fiets alarm is een unit, die op de te beveiligen fiets
gemonteerd dient te worden. Het alarm is speciaal ontwikkeld voor het bewaken
van fietsen. Bij een fiets bewaking dient men bij het ontwerp op de volgende
aspecten te letten:
Bij een systeem dat op een fiets gemonteerd wordt moet men
bij het ontwerp letten op het verbruik van de schakeling. Dit is tevens ook de
reden dat het hele circuitje op analoge basis is gebouwd. In plaats van een
reeks basispoorten is hier simpelweg gebruik gemaakt van een stel transistoren.
Hoe dit dan wel precies in zijn werk gaat komt later in dit werkstuk ter tafel. Als het alarm aan staat kan het alleen uitgezet worden door
een input op de receiver (dit is een engels woord voor ontvanger). Ook is het
belangrijk dat het systeem (spat) waterdicht is.
|
::
Gebruiksvriendelijkheid :: |
|
Het
gebruiksvriendelijk maken van een (fiets) alarm is nog niet zo’n simpele klus.
Van de ene kant wordt er gestreefd naar een waterdicht systeem (letterlijk en
figuurlijk). Maar van de andere kant moet de eigenaar, oftewel de gebruiker van
de fiets ook nog de fiets kunnen gebruiken zonder een waslijst aan bewerkingen
die uitgevoerd moeten worden. Er zijn verschillende prototypes gemaakt. Als
laatste heb ik een ontwerp gemaakt waarbij de fiets alleen op slot gezet hoeft
te worden, waarna de eigenaar van de fiets vervolgens gelijk kan aanlopen… Het setten of resetten van de schakeling hoeft hierbij dus
niet meer.
Dit
alles zit rechtstreeks aan de analoge CPU
( central processing unit oftewel centrale verwerkingseenheid.) Ook hierbij is
gedacht aan de veiligheid. Alles zit namelijk in een metalen case (kast). Hoe
meer draden er eventueel doorgeknipt zouden worden… hoe moeilijker dat het
systeem weer uit te krijgen is. Ook is er optimaal gebruik gemaakt van het frame
van de fiets omdat die natuurlijk niet zo gemakkelijk door te knippen is...
Daarbij komt nog eens dat als de sirene doorgeknipt zou worden, dat er dan nog
een kleine backup sirene achteraan klinkt, en de lampen blijven uiteraard
knipperen. Mocht de fiets vervolgens weer een tik krijgen, dan gaat de sirene
weer gewoon opnieuw. De zit verder niet met 1 simpele draad verbonden met de CPU,
maar met meerdere draden. Zo ontstaat een soort ring-systeem.
In principe is het systeem op iedere fiets toe te passen,
maar zou niet rendabel genoeg zijn voor de prijsverhouding van dit systeem bij
de gemiddelde fiets. Dit ligt vooral aan het aantal systemen dat gemaakt wordt,
de tijd die erin gaat zitten. En de manier waarop het gemaakt dient te worden.
Het is simpelweg te duur. Een andere schakeling die 1 micro controller zou
hebben ( een energie zuinige ) zou misschien hier uitkomst op bieden. Maar in
dit geval gaat de prijs van het apparaat ook een grote rol spelen.
Na vele proeven, berekeningen, experimenten, en vervolgens
prototypes op breadbord (dit is een experimenteerbordje) ben ik tot de volgende
schakeling gekomen:
Klik hier op de afbeelding om het schema te downloaden.
Dit soort schakelingen van dit enorme formaat bouw je
natuurlijk niet in 1 keer. Ik ben dan ook begonnen met een schakeling waar maar
ongeveer 3 transistortjes in zaten. Vervolgens wilde ik meer functies en meer
mogelijk heden met het geheel bereiken. Niet noodzakelijk was bijvoorbeeld het
knipperen van de lichten bij alarm, of het genereren van pieptonen bij het
setten van het systeem, maar het is wel zo professioneel.
Om een 6 volt lamp te gebruiken in een schakeling die
gevoed wordt met een maximaal 12 volt accu zul je bepaalde maatregelen moet en
nemen. Indien dit niet gedaan wordt gaat het natuurlijk direct fout. Hiervoor
zit er een spanningsstabilisator ingebouwd. Ook is er gedacht aan de verlichting
voor als het donker wordt. als de dynamo een kleine spanning geeft van zo'n 2.2
volt, dan gaat de lamp al op volle kracht branden. Dit gebeurt natuurlijk op de
accu. Als de fiets eenmaal aan het rijden is, zal de accu verder weer bijgeladen
worden. (tevens is er een mogelijkheid om de accu via een externe adapter op te
laden.
Later heb ik een betere oplossing
gevonden voor dit systeem. Namelijk een witte LED (light emitting diode). Door
het gebruik van een witte led, is het verbruik zodanig extreem gedaald, dat
sinds de led erin zat, het systeem nooit meer extern opgeladen hoefde te worden.
De witte LED stond parallel met het achterlicht. Hiervoor heb ik een nieuwe
spanningsstabilisator genomen: namelijk de LM317. Deze zit in een TO-220
behuizing om zodoende genoeg warmte af te kunnen staan indien nodig.
Deze stabilisator heeft als
voordeel dat ik met behulp van het 1-malig bepalen van een tweetal weerstanden,
een vaste spanning van bijvoorbeeld 3 volt op de uitgang kan zetten.
Formule voor uitgangsspanning is:
R1=220 Ohm
R2= 300 Ohm
Uuit= 1.25V ( 1+ R2 / R1
) + Iadj *R2
Iadj is in deze formule
altijd minder dan 100 micro Ampère. Daarom zou ik er grofweg vanuit kunnen gaan
dat als ik 300 Ohm deel door 220 Ohm, en er dan 1 bij optel, en vervolgens
vermenigvuldig met 1,25 volt, dat er dan op de uitgang een spanning van 2,954
Volt komt te staan.
Om deze verlichting, sirene, en
alle andere elektronische onderdelen te kunnen voeden heb ik persoonlijk mijn voorkeur
gegeven aan de volgende accu:
Deze accu zit voor de veiligheid
verwerkt in een metalen kastje:
Op deze accu komt de print te zitten, en dat is met een bepaalde reden gedaan.
Namelijk dat de accu niet zomaar los gekoppeld kan worden van de print, zodat
deze altijd spanning zal blijven krijgen. Uiteindelijk ziet dit kastje er als
volgt uit:
Als laatste gaat er een mooie sticker op en kan het
kastje geplaatst worden, net achter het achterlicht, en onder de bagagedrager,
zodat het geen ongemak biedt in het verdere gebruik van de fiets. Dit alles heb
ik simpel uitgebeeld, en in een schema gezet:
Ook een bekend probleem is het
doorbranden van fietslichtjes bij hard fietsen. Met dit systeem is dit dus ook
voorgoed verleden tijd. De verlichting kan alleen kapot gaan door 'ouderdom'.
(achterlicht bestaat uit 2 leds voor als er 1 kapot gaat) Door de spannings
stabilisator is het onmogelijk dat de lamp te veel spanning krijgt. En verder is
de accu beveiligd tegen stromen groter dan 630 mA. Als de lichten van de fiets
ontstoken zijn, dan is dit tevens te zien op het indicatie bordje op het stuur.
Ook is te zien wanneer de fiets in protectie/alarm stand staat. De rode led
knippert dan. aangelegd
Deze
unit heb ik ten eerste gemaakt om het geheel werkend te maken:
Later ben ik verder gaan zoeken
naar een simpele ( spatwaterdichte ) behuizing van goedkope materialen.
Vervolgens viel mijn oog op een oude (kapotte)adapter waar ik de pennen voor in de
wandcontactdoos heb ingeschroefd, en heb vervangen door 2 LED- houders inclusief
LED's. Verder moest ik nog wel een gat boren voor de button...
Ik kan wel zeggen dat ik hier
vervolgens opnieuw leven in heb geblazen...
Wat je op deze schematische
afbeelding precies ziet is het volgende:
-
1 blauwe led, om aan te geven of de
verlichting van de fiets aan is / of het systeem aan staat / in alarm
stand is
-
1 rode led ( dit is een knipperled ) om aan te
geven of het systeem in standby stand staat. Als deze aan is, staat het
systeem op 'scherp'
-
1 rode knop, deze dient als test knop maar kan
ook dienen als claxon indien gewenst...
Zoals
te zien is zit dus alle elektronica op de fiets aan elkaar gekoppeld. Om hier
een klein overzicht van te krijgen heb ik er een blokschema van gemaakt:
Zoals goed te zien is, is
practisch alles gekoppeld aan de zogenaamde CPU, de verwerkingseenheid van deze
schakeling is in dit geval dus niet veel meer dan een handje vol transistortjes,
die een paar logische And poortjes of invertertjes betreffen.
|
:: Alarm in werking... :: |
|
Het alarm staat automatisch in standby stand als de fiets wordt verlaten. Er is wel een mogelijkheid om dit uit
te schakelen. Maar dit moet met de afstandsbediening. Verder reageert het alarm
op trillingen. Het stelen van een fiets zonder trillingen te veroorzaken is
uitgerekend ONMOGELIJK!!! Daarom heb ik een zeer goedkoop, maar ook zeer
effectief systeempje bedacht om dit te registreren.
Dit zijn de
benodigdheden:
-
een veer (uit een oude pen)
-
een geleidend pennetje, dit
kan zelfs een restant zijn van een weerstand.
Er gebeurt namelijk het
volgende:
Hier zijn 2 meetpennen getekend
genaamd pen A en pen B.
als er een trilling ontstaat zullen de pennen kortstondig een weerstand
waarde krijgen van rond de 0 ohm ( ideaal gezien ). Deze schakling is in staat
om dit signaal te detecteren en om vervolgens een sirene ( voormaximale
toegestane waarde 30 seconden ) in te schakelen. De vertraging in dit
analoge circuit wordt bereikt door een simpel condensatortje op te laden, en te
ontladen over de basis van een transistor en een weerstand. om de sirene uit te
krijgen moet de condensator ontladen worden, dit gebeurt via een transistor door
de ontvanger.
Conclusie: bij een tik tegen
het spiraaltje wordt er in een klap een condensator opgeladen, waardoor er een
kleine geheugenfunctie ontstaat. En omdat de veer op een print
gesoldeerd zit, en verder nergens tegenaan zit, kan de veer vrij bewegen bij een
schok. De natuurkundige reden die
hierachter zit is simpelweg de zogenaamde 'massatraagheid'. Omdat de massa van
de vering traag is zal de veer nog even achter blijven na een schok. De afstand
die deze veer naveert is genoeg om de meet-pen aan te tikken. Hier heb ik een print proberen
uit te beelden, waar een hand een tik tegenaan geeft met het bovenstaande
beschreven effect.
Deze tik is dus schematisch
uitgebeeld, maar heeft sterke overeenkomsten met de werkelijkheid.
|
:: Een klein
onderzoekje :: |
|
Dit project was eigenlijk ontstaan uit een idee
van een fiets alarm voor een leuke grap, maar daarentegen is het wel zo dat Nederland met een
tamelijk groot probleem kampt: het aantal gestolen fietsen… In het CBS (centraal
bureau voor statistieken) in Nederland worden in grote lijnen bij gehouden
hoeveel fietsen er op jaarbasis gestolen worden (afgezien van de mensen die geen
aangifte doen)
Bron: CBS.
Aan de cijfers is te zien dat veel fietsen gestolen waren
in deze ‘kleine’ momentopname, maar wat vooral opvalt is het aantal gestolen
fietsen per jaar. Er werden namelijk per jaar dus ongeveer 900.000 fietsen
gestolen. Uit bronnen van de politie blijkt bijvoorbeeld dat het in het jaartal
1998 over 140.000 fietsen ging die zelfs op slot stonden. Zodoende ziet het er
naar uit dat "het fiets alarm" een toekomst kan bieden op het termijn van een
paar jaar. Het enige dat nog veranderd zou moeten worden is de omvang van het
apparaat en de coderingen van de codes, zodat iedere fiets een unieke code zou
kunnen krijgen.
Met dit project heb ik op de open dag van de
"Jonge Onderzoekers
Eindhoven" in november 2006
de eerste prijs behaald.
|